این روزها، تغییر سبک زندگی و عوامل دیگری مانند چاقی، افزایش سن، مصرف زیاد نمک و … سبب افزایش تعداد مبتلایان به بیماری فشار خون بالا شده است.

در حال حاضر در کشور ما حدود ۱۵-۱۲ میلیون نفر به بیماری فشار خون بالا مبتلا هستند که نیمی از این افراد از بیماری خود بی اطلاعند

این نشان دهنده عدم اطلاع‌رسانی کافی درباره این بیماری است.

در این جا خواهیم دید که افراد به چه دلایلی به بیماری فشار خون مبتلا می‌شوند و برای مقابله با آن باید چه کارهایی را انجام دهند.

فشار خون چیست؟

فشار خون در حقیقت، مقدار فشاری است که توسط خونی که در بدن جریان دارد بر دیواره رگ‌ها وارد می‌شود.

فشار خون در نواحی نزدیک قلب، بیشتر و با فاصله گرفتن از قلب، کمتر می‌شود.

فشار خون بالا به چه معنی است؟

فشار خون بالا یا پرفشاری خون زمانی اتفاق می‌افتد که میزان فشار خون در بیمار به سطح ناسالمی افزایش یابد.

معمولا چند عامل باعث این بیماری می شود که مهمترین آن ها تغییر در اندازه شریان ها است.

در واقع، هرچه شریان‌ها (سرخرگ ها) تنگ‌تر باشند، میزان فشار خون بیشتر می‌شود.

فشار خون بالا در طولانی مدت می‌تواند به رگ‌ها و سایر اندام‌های بدن، به خصوص مغز، قلب، چشم‌ها و کلیه‌ها آسیب جدی وارد کند.

آشنایی با انواع پرفشاری خون

به طور کلی، انواع پرفشاری خون یا همان فشار خون بالا به دو دسته تقسیم می‌شوند که هر یک دلایل متفاوتی دارند:

  1. پرفشاری خون اولیه
  2. پرفشاری خون ثانویه

پرفشاری خون اولیه نوعی از فشار خون بالاست که به مرور زمان و بدون دلیل مشخصی اتفاق می‌افتد.

بیشتر مبتلایان به پرفشاری خون دارای پرفشاری خون اولیه هستند.

دانشمندان هنوز دلیل بروز پرفشاری خون اولیه را کشف نکرده‌اند، اما حدس می‌زنند که یکی از عوامل زیر در بروز آن دخیل باشد:

  1. عوامل ژنتیکی
  2. تغییرات فیزیکی مانند چاقی یا عدم تحرک بدنی کافی
  3. اثر محیط مانند استرس

در شاغلین عوامل متعددی باعث می شوند فشار خون بالا بیشتر دیده شود.

این عوامل عبارتند از:

تغذیه نامناسب در محیط کار، کمبود زمان استراحت و ساعات غیرکافی برای خواب و نداشتن وقت کافی برای ورزش و تحرک بدنی.

شرایط مختلفی می‌توانند سبب بروز پرفشاری خون ثانویه باشند:

  1. بیماری‌های کلیوی
  2. وقفه تنفسی در زمان خواب
  3. مشکلات مرتبط با تیروئید
  4. عوارض جانبی مصرف دارو
  5. نارسایی قلبی مادرزادی
  6. مصرف مواد مخدر و الکل

حال که با انواع فشار خون یا پرفشاری خون آشنا شدیم بهتر است که علائم آن را نیز بشناسیم.

علائم فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا معمولاً علامت و نشانه خاصی ندارد و شاید سال‌ها طول بکشد تا علائم پرفشاری در شخص نمایان شود.

اصلی‌ترین علائم فشار خون بالا عبارتند از:

  1. سردرد
  2. تنگی نفس
  3. خون دماغ
  4. سرگیجه
  5. احساس درد در قفسه سینه
  6. ضعف در بینایی

علائم پرفشاری خون نیاز به مراقبت فوری دارند.

این علائم در همه افراد مبتلا به پرفشاری خون دیده نمی‌شود.

لزوما بروز این علائم نشانه پرفشاری خون نیست اما عدم توجه به این علائم در فرد بیمار می‌تواند خطرناک باشد.

بهترین روش برای آگاهی از ابتلا به پرفشاری خون، اندازه‌گیری منظم فشار خون است.

بیشتر پزشکان در هر ویزیت فشار خون بیمارشان را می‌سنجند.

متاسفانه حدود نیمی از کسانی که فشار خون بیشتر از حد معمول دارند، از بیماری خود اطلاع ندارند، پس برای درمان آن هم اقدام نمی کنند.

کنترل نکردن فشار خون بالا عواقب بدی دارد مانند سکته قلبی، سکته مغزی و بیماری های کلیوی.

این مسائل لزوم اندازه گیری منظم فشار خون و دانستن عدد آن را بیشتر مشخص می کند.

درمان فشار خون بالا به چه شکل امکان‌پذیر است؟

اطلاع پزشک از نوع پرفشاری خون (اولیه یا ثانویه) و عوامل تاثیرگذار بر آن، در درمان فشار خون بالا بسیار موثر است.

اگر فرد مبتلا به پرفشاری خون اولیه باشد، اصلاح شیوه زندگی می‌تواند در کاهش فشار خون او تاثیر مستقیم بگذارد.

با این حال، اگر اصلاح شیوه زندگی به تنهایی کافی نبود یا پس از مدتی تاثیر خود در سلامت فرد را از دست داد، این احتمال وجود دارد که پزشک برای تکمیل درمان پرفشاری خون دارو تجویز کند.

ترک سیگار، رژیم غذایی مناسب مانند مصرف چندین نوبت ماهی در هفته و مصرف سبزیجات و حبوبات و ورزش منظم می‌تواند در کاهش و درمان پرفشاری خون تاثیر مستقیم بگذارند.

البته ممکن است پزشک تشخیص دهد که مشکل دیگری دلیل پرفشاری خون بیمار است (پرفشاری خون ثانویه).

در این شرایط پزشک تلاش می‌کند تا در ابتدا مشکل پنهان را رفع کند.

برای مثال ممکن است که بیماری‌های کلیوی دلیل افزایش فشار خون او باشد.

پیشگیری بهتر از درمان است

برنامه ریزی کنیم و زمان مشخصی را به ورزش و تحرک بدنی اختصاص دهیم.

اضافه وزن مضرات زیادی دارد؛ به وزن طبیعی برسیم و وزن را در حد طبیعی نگه داریم.

دود مستقیم و غیرمستقیم دخانیات (سیگار و قلیان و…) را از زندگی خود حذف کنیم.

به جای خوردن غذاهای شور و فرآوری شده که نمک زیاد دارند، میوه و سبزی بیشتری بخوریم.

اندازه گیری منظم فشارخون خیلی مهم است؛ مرتب فشارخون خودمان را اندازه‌گیری کنیم.